Fosil yakıtların yakılmasıyla ortaya çıkan başlıca üç madde Kükürt dioksit (SO2), Azot oksit (NOx) ve çapı 10 mikrometre (0,001 cm) veya daha düşük olan partikül maddelerdir. Küçük boyutları sebebiyle bu partikül maddeler, solunum yoluyla vücuda kolayca girebilir ve bizlere büyük riskler oluşturabilir. Ülkemizde bu partikül maddeler, en çok, Kütahya’da bulunan Seyitömer Termik Santrali'nden salınıyor.
Bu maddeler, kulağa sadece fabrika bölgelerinde rastlanabilirler gibi gelse de durum oldukça farklı. Londra merkezli iklim ve enerji düşünce kuruluşu EMBER’in paylaştığı rapora göre yukarıda bahsettiğimiz temel maddeler, binlerce kilometre yol katedebiliyor. Bu da ülkemizde bulunan ve bahsettiğimiz maddeler hakkında herhangi bir önlemi olmayan bir termik santralin, bulunduğu ili aşıp tüm Avrupa’ya bu gazların salınımını gerçekleştirebildiği anlamına geliyor.
EMBER’in paylaştığı rapor
Paylaşılan raporda, farklı gazlar için farklı listeler kullanılıyor. Yani Kükürt dioksit, azot oksit ve partikül maddeler için 3 farklı sıralama var. Gelin detaylarına bakalım.
Kükürt dioksit, azot oksit ve sülfürdioksit salınımları
Paylaşılan rapora göre Avrupa genelinde azot oksit salınımına en çok katkıda bulunan termik santraller arasında Türkiye’den 6 tane var. Bunlar; listede üçüncü sırada bulunan Yatağan Termik Santrali, 13’üncü sırada bulunan Soma Termik Santrali, 14’üncü sırada bulunan Çayırhan Termik santrali, 20’nci sıradaki Kemerköy ve 26’ncı sıradaki Yeniköy Termik Santralleri ve son olarak 28’inci sırada bulunan Zetes 3. Listenin ilk sırasındaysa Polonya’da bulunan Belchatow Termik Santrali bulunuyor.
Kükürt dioksit salınımına gelirsek işlerin daha iyiye gittiğini söyleyemeyiz. Azot oksit salınımında bulunduğu gibi burada da Türkiye’den 6 termik santral bulunuyor. Listenin ilk sırasında Ukrayna’dan bir termik santral bulunurken üç ve dördüncü sıralarda Türkiye’den yerler görüyoruz. Bunlar sırasıyla Soma ve Kangal Termik Santralleri. Bunların dışında altıncı sırada Seyitömer Termik Santrali bulunurken; 12’nci, 19’uncu ve 28’inci sıralarda, sırasıyla, Afşin Elbistan, Tunçbilek ve Çayırhan Termik santralleri bulunuyor.
Partikül maddelere geldiğimizde yine işler pek iyiye gidiyor gibi görünmüyor. Rapora göre Avrupa’daki partikül madde salınımının yüzde 24’ünden Türkiye sorumlu. Bu, yüzde 27 ile ilk sırada bulunan Ukrayna karşısında ikinci sırada olduğumuzu gösteriyor. Azot oksit salınımında ise yüzde 20 ile ilk sırada Türkiye bulunuyor.
Bu kötü oranların sebebi olarak diğer birçok faktörün yanında başlıca arıtma sistemlerinin ihmal edilmesini gösterebiliriz. Geçtiğimiz yıllarda birçok santral, filtreleme sistemlerine sahip olmadan etkinliklerini sürdürdüler. Birçoğu da bu gibi sebeplerle kapatıldı. Durumu acı şekilde gözler önüne seren bu rapordan sonra bakalım bu alanda neler göreceğiz. Raporu detaylı incelemek için bu bağlantıyı kullanabilirsiniz.
