Birçoğumuz günlük hayatımızda 'karabasan' olayı hakkında konuşuyor, uykudayken başımıza geldiğini ve uyanık olduğumuz halde hiçbir şekilde kıpırdayamadığımızı söylüyoruz. Karabasan ya da gerçek adıyla 'uyku felci' nedir ve neden gerçekleşir?
Öncelikle uyku felci yani karabasan ile ilgili ortaya atılan tüm hurafeleri unutun. Bu yazıda uyku felci olayının gerçekleşme nedenlerini bilimsel açıdan ele alıyor ve sizlere anlatıyoruz.
Öncelikle uyku felci nedir?
Uyku felci ya da halk arasındaki değimle karabasan, insan bedeninin uyandıktan sonra ya da uyku öncesinde hiçbir şekilde hareket edememesi durumudur. Kolunuzu kaldırmaya çalışır kaldıramazsınız, çığlık atmaya çalışırsınız ancak sesiniz çıkmaz. Kısacası beyninizin uyanması ancak bedeninizin uykuda olmasına verilen isimdir.
Uyku felci neden ve nasıl gerçekleşir?
Uyku felcinde REM durumunda olan beyin tam uyanıklılık haline geçer ancak beden beynin tam uyanık halde olduğundan habersiz bir şekilde bedeninizdeki tüm çizgili kaslar uyur durumdadır. Bu nedenle de insanın bilinci açık olduğu halde bedeninin hareket ettirilememesi, uyku felcidir. Uyku felcinin genellikle rüyalardan kaynaklandığı söylenir.
Uyku felci süreci nasıldır ve ne kadar sürer?
Uyku felci genellikle birkaç saniye ya da birkaç dakika sürmektedir ancak çok rastlanmayan durumlarda bazen 4-5 saate kadar ulaşabilir. Uyku felci esnasında insanlar genellikle rüyada olduklarını zannederler ya da uyandıklarını fark etseler bile hala rüya algısında oldukları için çeşitli halüsinasyonlar görebilirler. Uyku felcinde bedenin hareketsiz olmasının nedeni beynin rüyadayken koştuğunu düşünmesi ve bu nedenle gerçekte bedenin bu hareketin gerçekleşmesini engellemek gibi durumlardır. Bu nedenle beden aslında bir anlamda uykuya geçmiştir.
Uyku felcinin yaşanma riskini azaltan durumlar
Araştırmacılar genellikle bu durumun birçok insanın en az bir kez başına geldiğini söylerler. Uyku felcini önlemek için kesin bir çözüm yoktur ancak bilim insanları aşağıdaki durumların uyku felcinin önüne geçtiğini belirtmektedir. Bu nedenle aşağıdaki maddelere dikkat edebilirsiniz:
- Kesinlikle sırtüstü yatmayın. Genellikle sağa ya da sola dönük şekilde uyuyun.
- Düzensiz uyumayın ya da fazla küçük şekerlemeler yapmayın. Genellikle ideal saatte yatıp ideal saatte kalkın.
- Stresten uzak durun.
- Yaşamınızı aniden değiştiren bir olay varsa buna alışmaya ve kabullenmeye çalışın.
- Karnınız çok açken uyumayın.
- Uyumak için çeşitli ilaçlar almayın.
Peki 'Karabasan' adı nereden geliyor?
Yazımızda insanların uyku felci esnasında bazen halüsinasyon görebileceklerini çünkü beynin hala rüya durumunda olduğunu düşündüğünü aktarmıştık. Bu tarz durumlarla karşılaşarak halüsinasyon gören insanlar aslında uykularının bir çeşit varlık tarafından bölündüğünü iddia etse de bu durum bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Karabasan, insanların gördüğü bilinçaltına yerleşmiş bir halüsinasyondur ve aslında uyku felci durumunda yaşanan olaylardan biridir.
