Huawei’yi belki de son yıllardaki akıllı telefonlarıyla duymuş olabilirsiniz, ancak firma dünyanın en köklü haberleşme sistemleri tedarikçilerinden birisi. Şirket, uzun yıllar boyunca bağlantı standartlarını belirleyen işler yaptı. Akıllı telefonlar ise şirketin tüketiciye inmesini sağladı. Çin merkezli Huawei, güçlü temelinden dolayı ülkesinin uluslararası arenadaki en büyük teknoloji silahı. Nasıl ABD’nin Apple’ı varsa, Çin’in de Huawei’si var.
Önümüzdeki yıllarda 5G teknolojisine geçiş yapacak, Nesnelerin İnterneti çağının etkilerinin iyiden iyiye hissedeceğiz. Asıl konuya, ticari ve teknolojik savaşa geçmeden önce 5G’nin neden bu kadar tarihi bir önem taşıdığını açıklayalım.
Telekom ağlarının veri aktarım hızlarına olan ihtiyaçları artıyor. Bu açıdan var olan teknolojilerin sürekli evrilmesi gerekiyor, kullanılan kod dizileri bir süre sonra eskiyor, yetersiz kalıyor. 3G’den sonra 4G’yi görmemizin nedeni de buydu. 5G’ye geçiş ise daha önceki geçişlerden daha büyük anlam taşıyor. Çünkü 5G, 4G’den 100 kar daha hızlı kablosuz bağlantı sunuyor. Yani mobil internetinizle Marvel Sinematik Evreni’ndeki 22 filmin hepsini birkaç dakikada indirebileceksiniz. Şimdi neden bu iş için bir savaş verildiğini biraz daha anladığınızı düşünüyoruz, zira kim teknolojik olarak 5G konusunda işe yarar formüller sunarsa pastadan büyük dilimi alacak.
ABD, Huawei’ye baskı kurarak bu savaşı başlatan taraf oldu. Aslında hedeflenen şey Çin’in ta kendisiydi.
Savaşın teknik boyutu ve Erdal Arıkan etkisi:
Huawei neredeyse son 10 yıldır “kutupsal kodlar” adı verilen bir 5G veri aktarımı teknolojisi üzerinde çalışıyor. ABD ise bu teknolojiye karşılık olarak -yine 5G veri aktarımı için- “LPDC - Düşük veri yoğunluklu parite” adı verilen bir teknolojiyle sahnede. Merak etmeyin; teknik detaylara çok fazla dalmayacağız, isimlerini bilmeniz yeterli.
Huawei’nin “kutupsal kodlar” teknolojisi, 3G için kullanılan “turbo kodların” mantıksal devamı niteliğinde. Yani temeli açısından daha köklü bir geçmişe sahip. Unutmayın ki 4G teknolojisiyle yol yapabiliyorsak, 5G teknolojisiyle şehirler inşa edebiliriz.
Küresel şirketler, 5G teknojisinin ABD’nin bir köyünde ya da Çin’in bir kasabasında aynı standartlara sahip olmasını sağlamak için çalışıyorlar. 2016 yılında atılmaya başlanan standardizasyon adımlarında, yukarıda bahsettiğimiz ABD (LDPC) ve Çin (Kutupsal kodlar) savaşı keskinleşmişti. Her iki taraf da küresel standartları belirlemek istiyordu.
Haliyle ABD hükümeti ve Qualcomm gibi şirketler, LDPC’yi, kutupsal kodlara karşı savunmaya başladılar. İşte bu noktada Huawei’nin bilimsel yaklaşımı elini güçlendirdi. Bu yaklaşımın ardında ise Türk profesör Erdal Arıkan var.
![]()
Arıkan (sağda) Huawei kurucusu Ren Zhengfei tarafından ödüllendirildi
MIT’de elektrik mühendisliği alanında doktora yapmış olan Erdal Arıkan, hangi teknolojinin daha üstün olduğuna dair kesin bir cevap verilemeyeceğini söylüyor. Kendisine göre uygulama standartlarına bağlı kalarak isteyen şirket istediği teknolojiyi benimseyebilir. Bu konuda Arıkan’ın epey alçak gönüllü davrandığını belirtmek lazım, çünkü kendisi kutupsal kodları teori olarak ortaya atan kişidir. Arıkan, herkese uyan tek bir çözümün olmadığını savunuyor.
Uzmanlara göre kazanan tarafı, her iki teknolojinin de kitlesel olarak uygulanması belirleyecek. Yani teorik olarak bir kazanan belirlenemiyor. Arıkan, "İkisi de hata düzeltme (kodlama) yöntemi olduğu için, dağıtımların uzun vadede hangi yöntemin en iyi olduğunu ortaya çıkartacağını düşünüyorum” diyor.
Huawei 5G teknolojileriyle ilgili araştırma yapmaya başladığında yıl 2009’du. 2010 yılında şirket, Arıkan’ın kutup teorisine rastladı. Huawei’nin kablosuz araştırmalardan sorumlu yetkilisi Wen Tong, şirketin kutupsal kodlardan etkilendiğini söylüyor. Huawei için çok riskli olan bir karar alan Tong, resmen kumar oynadı. 8 yıl boyunca milyarlarca dolarlık sayısız araştırma yapıldı. Kutupsal kodlar, gerçekten de beklentileri karşıladı, Huawei 5G teknolojileri için öncü işler başardı.
ABD, Huawei ve Çin’in önünü kesmek şirketin ticari ürünlerini ülkeye sokmama kararı aldı. Burada iyi haber Çin’in büyük pazarı ve nüfusu oldu. ABD yaptırımları Huawei’ye zarar verdi, ancak engel olamadı. Şirketin şimdiki hedefi, Erdal Arıkan’ın kutupsal kodlarına dayanan 5G teknolojisiyle 1.3 milyar aboneye ulaşmak. Vodafone gibi önemli şirketler de uzun yıllardır Huawei’ye yakın çalışıyorlar.
Erdal Arıkan’ın yıllar önce ortaya attığı teori, biz bu savaşı uzaktan izlerken milyarlarca dolarlık yatırımlarla araştırıldı, bir şirketin kıvılcımı oldu. Muhtemelen önümüzdeki yıllarda da milyarlarca insanın kullanacağı 5G’nin ardında bir Türk ismin bilimsel çalışmaları bulunacak.
