Paylaş
4
Ülkemizde kurulu olan yerli firmalarımızın ürettiği akıllı telefonların, aslında önemli ölçüde yurt dışından alınan parçalardan oluştuklarını biliyoruz. Yani hiçbir Türkiye menşeili firma %100 yerli telefon üretemiyor. Bunun için işlemcisinden sensörlerine kadar bütün birimlerini aynı çatı altında üretmek gerekiyor. Yerli üreticilerimizin hepsi, bu parçaların büyük kısmını Çin’deki firmalardan ithal ediyor. Hatta bazen ithal edilen şey doğrudan telefonun kendisi olup, üzerine yerli bir firmanın logosu basılıyor.
Bunları anlatmamızın nedeni yerli firmaları karalamak değil elbette. Hatta daha çok söz konusu yerlilik oranının arttığını vurgulamak, daha da önemlisi firmaları ürettikleri ve sattıkları ürünler konusunda daha açık ifadeler kullanmaya teşvik etmek. Karşılıklı güvenin saplandığı bir yerli pazar, küresel rekabet gücü olan firmaları ancak böyle meydana getirebilir. Bunun en iyi örneğini ikisi de Çinli olan Huawei ve Xiaomi’de görüyoruz. Çin konusu ve yerli üretime neden değindiğimizi de birazdan daha iyi anlayacaksınız.
Reddit platformunda yayınlanan bir içerikte Qanas1410 isimli bir kullanıcı, Türkiye’deki seyahati sırasında kullandığı LG Nexus 4’ün bozulduğunu, hemen gidip yeni bir telefon aldığını anlatıyor. Satın aldığı Casper Via M2’ye 100 dolar ücret ödeyen turist, bu fiyata rağmen sunulan performanstan etkilendiğini dile getiriyor.
Reddit’teki aktivitelerine bakılırsa yazılım işinde bir uzman olan turist, bozulan LG Nexus 4 cihazını da zaten sonradan yüklediği özel bir Android ROM’u ile kullanıyormuş. Yeni aldığı Casper Via M2’ye de ROM yüklemek isteyince cihazın yazılımsal ve donanımsal detaylarını araştırmaya başladığını söylüyor. İşte işler bu aşamadan sonra garipleşiyor.
Via M2’ye bir güvenlik duvarı uygulaması kuran turist, bu sayede “fans.tinno.com” adında bir kötücül yazılımla karşılaşıyor. Bu yazılımın ne işe yaradığını araştıran kullanıcı, Çin’deki sunuculara, kullanıcıların ruhu bile duymadan veri aktaran bir uygulama olduğunu görüyor. Üstelik bu uygulama, cihazın fabrika çıkışlı halinde önyüklü olarak geliyor.
Asya’da bulunan yerel firmalar tarafından üretilen Wiko U Feel Prime, Blue Life One X, Yu Yureka Black adındaki cihazlara fazlasıyla benzeyen Casper Via M2, turistin dikkatini iyice çekmeyi başarıyor. Cihaza istediği ROM’u yüklemek için de bahsi geçen benzer cihazlar için uygulanan tekniklerin işe yaradığından bahsediyor.
Geçtiğimiz yıl OnePlus’ın ürettiği telefonlara takip yazılımı yükleyip, izinsiz kullanıcı verilerini kendi sunucularında topladığını itiraf etmesiyle dünya bu tip olayları konuşmuştu. Bir başka ülkedeki bir başka firma sizin hakkınızda veri topluyor, yani hakkınızdaki her şeyi öğrenmek istiyor. Daha da abartılı fakat gerçek bir örnek verecek olursak, bazen en son öğünde ne yediğinizi zor hatırlarken bu veriler sizin günde kaç adım attığınızı biliyor. Verilere sahip olanların yapamayacakları iş kesinlikle yok.
Asıl olaya geri dönelim. Çin merkezli şirket Tinno Mobile, yukarıda bahsettiğimiz Wiko, Blu Life ve Yu Yureka gibi firmaların üreticisi. Bu ilişkiyi Apple’ın telefonlarını -muhtemelen adını ilk defa ya da nadiren duyduğunuz- TSMC’de üretmesine benzetebiliriz. Elbette Casper’ın Via M2’yi de yine Tinno ile anlaşıp ürettirmesi, ülkemize gelen cihazların dış kasalarında bazı özgün dokunuşlar yapıp satması da mümkün. Ticaret bu tip kurallara her zaman açık, Apple da telefonlarını Çin’de üretiyor. Bu kötü bir şey değil; kötü olan şey, cihazların içindeki yazılımların ulaştıkları, sürekli gizli şekilde iletişim kurdukları yer. Birisi size telefon üretip satarak hem paranızı hem de bilgilerinizi çalıyor.
Casper, bu iddialara ilişkin resmi bir açıklama yapmadı. Firmanın bu yazılımın ve bilgi akışının farkına varmamış olması ihtimali az da olsa mevcut. Yine de yasalara aykırı bir durum olduğunu bilmek, sık sık hatırlatmak, üzerinde durmak, sorgulamak gerekiyor. Aksi takdirde gerçekten yerli üretim yapan, dürüstlük temeline dayanan ilişkilerle tüketicisine seslenen yerli firmaları görmek çok zor olacaktır. Casper haricinde diğer yerli üreticilerden de konuya ilişkin açıklama gelmesi, onlar adına güvenilir zeminin temelini atacaktır.
Konu hakkındaki gelişmeleri sizin için takip edip aktaracağız.
