Raporlara göre 2019-nCoV adı verilen Corona virüsü, 11 milyon kişilik bir şehir olan Wuhan’da, şu anda kapalı olan bir deniz ürünleri pazarında ortaya çıktı. En güncel verilere göre şu anda salgından etkilenen 37.592 vaka bulunurken toplamda 814 kişi salgın yüzünden yaşamını yitirdi.
Uzmanlar, özellikle Çin’de her geçen gün etkisi artan Corona virüsü hakkında tahminlerde bulunuyorlar. Bu senaryolara göre virüs, kış mevsiminde görülen tipik bir grip gibi etkileri azaltılarak yok edilebilir veya milyonlarca insanın ölümüne yol açan küresel bir salgına dönüşebilir. Peki, bu olası senaryolar neler? Gelin bunları biraz daha yakından inceleyelim.
Senaryo 1: 'Virüs, çoğunlukla Çin sınırları içerisinde kalacak'
Dünya Sağlık Örgütü yetkilileri, Çin hükûmetinin Hubei eyaletinde ve başka yerlerde uyguladığı seyahat kısıtlamaları ve karantina yöntemleriyle Corona virüsünün kontrol altında tutulabileceğini söylüyor. Karantinalar iki hafta önce başladı ve virüsün kuluçka süresi 14 güne kadar uzuyor; bu da özellikle Çin’in Guangzhou’da yaşayan 14 milyon kişiyi karantina altına almasının doğru olup olmadığıyla ilgili soruları ortaya çıkarıyor.
Konu hakkında konuşan Dünya Sağlık Örgütü yetkilisi Mike Ryan, Hubei eyaletindeki vaka raporlarının sürekli artmasına rağmen 'Hubei dışındaki illerde aynı ivmeyi görmediklerini' söylüyor. Bu da karantinaya almanın etkili bir çözüm yolu olabileceğini gösteriyor. Bu noktada ortaya çıkan bir diğer önemli soru; virüsün, semptomları görülmeyen insanlardan bulaşıp bulaşmadığı.
Doktorlar, enfeksiyonları çok erken taranan ve ciddi şekilde hastalanan vakalar olduğunu kaydetti. Northeastern Üniversitesi'nde bulaşıcı hastalıklar uzmanı olan Alessandro Vespignani, bu tür vakaların karantinadan kurtulabilmesi ve hastalığın yayılmasını artırabilme olasılığı olduğunu söylüyor. Yine de alınan önlemler, virüsün Çin’le sınırlı kalmasını sağlayabilir.
Senaryo 2: 'Başka bir mevsimsel grip'
Corona virüs Çin dışında geniş bir alana yayılırsa bu, mutlak bir felaketin habercisi olmayabilir zira virüs, mevsimsel davranışlara sahip olabilir ve kışın grip gibi şiddetlenebilir. Bu model, insanları etkileyen Corona virüsünün en az iki türünde görüldü. Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü Başkanı Anthony Fauci, bu yeni virüs için durum buysa “Nisan, mayıs ve haziran aylarında bahara girmeye başladığımızda, tablo neredeyse tamamen tersine dönmeye başlayacak” diyor.
Böyle bir senaryoda virüs, önümüzdeki kış geri dönebilir. Buna benzer bir olay, dünyayı iki mevsim dalgasıyla vuran 1918 İspanyol Gribi salgınında yaşanmıştı. Yine de ekstra zaman, klinik çalışmalarıyla salgında acil olarak kullanılacak antiviral ilaçların etkinliğinin test edilmesine olanak sağlayabilir. Çin, şu anda bu tür ilaçlar için klinik çalışma başlattı; ABD’de Corona virüsü taşıyan 12 hastadan biri bu ilacı denedi ve bir gün sonra iyileşti.
Fauci, geçtiğimiz günlerde BuzzFeed’e verdiği bir demeçte, virüsün mevsimsel olarak ortaya çıkması durumunda gerçekten bir aşıya ihtiyaç duyduğumuzu söyledi. Şu anda birçok farklı aşı için hâlihazırda çalışmalar sürdürülüyor. Bu noktada Fauci, bu aşılardan herhangi birinin bir yıl içinde kullanılabilir bir hâl alabileceğini ve iki yıl içerisinde seri üretime alınabileceğini söylüyor.
Senaryo 3: 'Ölümcül küresel salgın'
Tabii ki bir tane de kıyamet senaryosu bulunuyor. Bu senaryoya göre düzinelerce ülkede ortaya çıkan nispeten çok az sayıdaki vaka, önümüzdeki aylarda yayılmaya devam ederek dünya çapında ölümcül bir sonuç ortaya çıkaracak. Bu tür bir senaryo, 1957'de grip salgını 1,1 milyon insanı öldürdüğünde ve yine 1968'de başka bir grip salgınının yaklaşık 1 milyon insanı öldürdüğü zaman yaşanmıştı.
Corona virüsünü ilk tespit eden doktorlardan olan ve Çin’in simgesi hâline gelen Doktor Li Wenliang, geçtiğimiz günlerde virüsten dolayı hayatını kaybetmişti. Hayatını kaybetmeden önce virüsle ilgili çalışmalarını sürdüren Li, bir raporda gerçek vakaların sadece %59’unun rapor edildiğini ve dışarıda virüsün kaynağı olabilecek binlerce kişinin dolaştığını belirtmişti. Böyle bir durumda Çin’in virüsü kontrol altına alma çabaları da etkisiz hâle gelebilir ve çok daha kötü sonuçlar ortaya çıkabilir.
Çinli yetkililer, mevcut vaka sayımlarına göre 2019-nCoV için yaklaşık %2’lik bir ölüm oranı tahmin ediyorlar ki bu sayı, bu virüsün %9’luk bir ölüm oranı olan SARS kadar ölümcül olmadığını gösteriyor. Bununla birlikte 1918’deki İspanyol Gribi salgınının ölüm oranı %2,5’tu ve salgın, gençleri avladı. Yeni virüs içinde 65 yaşın üzerinde olan ve diyabet gibi sağlık sorunları olan kişiler tehlikeli sınıfta bulunuyor.
Cuma günü açıklamalarda bulunan Dünya Sağlık Örgütü yetkilisi Maria Van Kerkhove, Çin tarafından onaylanan 17.000 vakanın yaklaşık %82’sinin hafif, %15’inin şiddetli ve %3’ünün kritik olduğunu söyledi. Virüsün ölümcüllük oranı her ne kadar şimdilik düşük görünse de uzmanlar, salgın devam ettikçe durumun daha da kötüleştiğini bildiriyorlar zira virüs hakkında hâlâ bilinmeyen çok şey bulunuyor.
