Sıralamaya geçmeden önce söylememizde fayda var. İnovasyon kelimesinin genelde iş dünyasında karşımıza çıkmasının sebebi, son zamanlarda markaların tüm riskleri alarak yeniliğin üretilmesini ve yayılmasını sağlamasıdır.
Bu göründüğü kadar basit değildir, çünkü çoğu zaman inovasyon olması ümidi ile toplumun ilerlemesine kaynak olması gereken yeni fikirler, şirketler için hüsran ve maddi zarar ile de sonuçlanabilir.
İnovasyon nedir?
İnovasyon, aslında düpedüz yenilik anlamına gelir. Ancak bazı terimler ile çokça karıştırılır. Örneğin inovasyon kelimesi, sanılanın aksine "buluş" ve "fikir" ile eş anlamlı değildir. Bir fikrin veyahut ürünün inovasyona dönüşmesi için insanlık tarihini değiştirmesi, insanlığa hizmet etmesi ve özgün olması gerekir.
Ayrıca inovasyon birden çok anlamda kullanılabilir: Kimi zaman yalnızca yenilik anlamında kullandığımız inovasyon, kimi zaman ise sürdürülebilir bir büyüme, gelişme veya artan iş olanaklarını belirtmek içinde kullanılabilir. Vizyon sahibi insanları genelde betimlerken kullandığımız "inovatör "kelimesi de inovasyon kelimesinden türetilmiştir. Fakat çoğu zaman inovatör yerine inovatif dendiği de olur. Esasen "inovatif" kelimesi de sözünü ettiğimiz inovasyon sürecini belirtmek için hayatımıza girmiştir.
İnsanlık tarihi boyunca boyunca bireysel olarak hep yeniliklerin peşinden koşuyoruz; fakat inovatif düşünce kültürüne sahip olan, tarihe yenilikleri ile damga vurmuş kişiler sandığınızdan çok çok daha az. Çünkü küresel çapta bir etki yaratmak ve bunu özgün bir biçimle yapmak tabiri caizse her yiğidin harcı değil.
Artık inovasyon kelimesi ile ilgili bilgi sahibi olduğumuza göre, kronolojik sıralamasını yaptığımız inovasyonların listesine geçebiliriz. Bu listedeki her bir ismin küresel çaptaki etkisi ve insanlık tarihine olan faydaları, onları yalnızca bir fikir veyahut buluş olmaktan çıkarmış, aynı zamanda inovasyona dönüştürmüştür.
Dünyayı değiştiren inovasyon örnekleri:
- Buhar motoru
- Transistörler
- Antibiyotik
- Telgraf
- Elektrik
- Teleskop
- Matbaa
- Pusula
- Kağıt Para
- Çelik
- Atların Evcilleştirilmesi
11. Atların evcilleştirilmesi (Evet bu da bir inovasyondur):
İlk örneklerini arkeologların yaptığı kazı çalışmalarında çıkan, milattan öncesine dayanan seramiklerden ve değerli süs eşyalarında gördüğümüz için tam tarihi bilinmemektedir. 5500 yıl öncesinde evcilleştirilen atlar ilk olarak ulaşım için kullanıldı. Uzak kültürlerin birleşmesi ile ticaretinde öncüsü olan bu inovasyon, insanlığın tarihinden ziyade gelişiminde en büyük rollerden birini üstlenmiştir.
10. Çelik:
Sanayi Devrimi'ni ve modern yapılaşmayı tetikleyen çeliğin tarihi 4000 yıl öncesine dayanmaktadır. İlk insanların, taş, bronz ve demirden yararlandıklarını düşünürsek, bizce gayet yerinde bir inovasyon olmuş.
9. Kağıt para:
İnsanlık tarihi boyunca yerine değerli materyallerin kullanıldığı inovasyonlardan biri olan kağıt paranın keşfi 9.yüzyıla kadar uzanıyor. Çin’den çıkmış ve küresel çapta etki yaratmış bir madde olarak gözüme çarpan kağıt paraların, neden çıktığını eleştirel bir dille sorguladığınızı duyar gibiyiz.
8. Pusula:
Bulan kişinin anonim olduğu insanlık tarihine yön vermiş araçlardan biri olan pusulanın tarihi 12. yüzyıla uzanıyor. Çin’de keşfedildiği kaynaklarca tasdiklenmiş olan bu alet sayesinde, yönler ver haritalar anlam kazandı.
7. Matbaa:
İnsanların ilk modern iletişim ağı diyebiliriz matbaa için. İnternet kadar hızlı olmasa da birçok manipülasyon sürecinde, medyanın oluşmasına, bilgi kaynaklarının daha hızlı ve sorunsuz transfer edilebilmesinde, kısacası insanlığın gelişiminde çok büyük bir rol oynadı. 1440 yılında Gutenberg tarafından geliştirilmiş olan ilk baskı makinesinin ismi de kendi adının taşıyor.
6. Teleskop:
Atası, 13. yüzyılın başında zayıf görenler için yaratılmış büyüteçler olan teleskobun icadı 16. yüzyılın sonlarına 17. yüzyılın ise başına dayanır. Robert Hook ve Anton van Leeuwenhoek gibi isimler, hücrelerin ve diğer parçacıkların gözleminde mikroskop kullandılar. Galileo Galilei ve Johannes Kepler gibi isimler ise Dünya'nın uzaydaki yerini haritalamak için teleskopu kullandılar.
5. Elektrik:
Adına paragraflarca açıklama yapabiliriz. Başlı başına bir konu bile olabilecek inovasyon olan elektriğin keşfini çoğumuz Thomas Edison olarak bilir. Asıl mucidi Nikola Tesla'dır. 1800'lü yıllarda Warren de la Rue, Joseph Wilson Swan ve Thomas Edison gibi mucitlerin çabaları sayesinde geliştirilen elektriğin günümüzde her şey olduğu yadsınamaz bir gerçektir.
4. Telgraf:
Mucidi Samuel Morse olan, mesajı iletmek ve almak üzerine tek prensip üzerine icat edilmiş bir inovasyon olarak karşımıza çıkan telgraf için dönemin e-postası diyebiliriz. İletişim alanında sunduğu katkıları bununla da kalmayan Samuel Morse aynı zamanda morse alfabesinin yaratıcısıdır.
3. Antibiyotikler:
Profesör Alexander Fleming’in 1928’de ilk penisilini keşfetmesi ile hayatımıza giren antibiyotikler, sağlık alanında bir inovasyon olarak tarihe geçti. Tıp alanında bu dev adımı komikte olsa yanlışlıkla atan Alexander Fleming sayesinde bakterilerle savaşan antibiyotikleri listeye eklememek haksızlık olurdu.
2. Transistörler:
1947'de John Bardeen, Walter Brattain ve William Shockley tarafından icat edildi. Basit bir tanımla açıklarsak, eğer transistörler olmasalardı, devrelerden geçen akım kontrol edilemezdi. Bu yarı iletken devre elemanları sayesinde günümüzde, radyo, televizyon, bilgisayar ve cep telefonları ile tanışmış olduk.
1. Buhar motoru:
Patenti James Watt’a ait olan ilk buhar motoru, Thomas Savery'nin buharla çalışan bir su pompası geliştirdiği 1698 yılına dayanmaktadır. 1970 yılında Thomas Savery’nin icat ettiği su pompasını mükemmelleştiren James Watt sayesinde, bugün araba, uçak, tren gibi ulaşım araçlarına sahibiz.
Günümüzden ve geçmişten örnek inovatörler:
Bill Gates:
Microsoft’un kurucusu Bill Gates, günümüzde daha farklı konularla gündemde. Fakat Microsoft bile başlı başına onu bu listemizde almak için yeterli. Yalnızca yazılım konusundaki inovatif başarısı ile değil, yardımseverliği ve mütevaziliği ile de Bill Gates genç girişimciler için örnek teşkil etmeye devam ediyor.
Steve Jobs:
Apple’ın bugün bile geliştirdiği çoğu üründe katkısı olan merhum Steve Jobs’u böyle bir konuda anmasak olmazdı. Yalnızca Apple’ın kurucusu olarak değil, Pixar’daki çalışmaları ile de animasyon sektöründe yeniliklere imza atan ikonik isim, ne yazık ki zamansız ölümü ile sevenlerini üzdü. Steve Jobs ve Pixar ile ilgili diğer makalemize buradan göz atabilirsiniz.
Nikola Tesla:
Zamanının ötesinde bir isim olan Nikola Tesla döneminde değeri bilinmemiş bir isim olarak karşımıza çıkıyor. Alternatif akım ve kablosuz enerjinin taşınabilirliği konusunda çığır açan buluşlara imza atmıştır. Ne yazık ki hak ettiği saygıyı bulamadan 1943 yılında New York’ta bir otel odasında hayata gözlerini yumdu.
Leonardo Da Vinci:
İlk bakışta bu listede ne işi var diyebilirsiniz. Dönemin en ileri görüşlü ressamlarından biri olarak karşımıza çıkan Da Vinci, yaşadığı zaman aralığında üretilmemiş birçok inovasyonu tablolarında resmederek inovatör dediğimiz mucitlere ilham kaynağı olmuştur.
Zaten ressamlığı dışında aynı zaman mucit ve mühendis olan Leonardo Da Vinci, herkesin ne olduğundan bir haber olduğu dönemde, helikopter, tank ve güneş enerjisi gibi günümüzde bile faal olarak kullanılan buluşları resmederek bu listede olmayı sonuna kadar hak ediyor.
Bu örneklendirmelerden sonrada anlamış olmamız gerekir ki, her inovasyonun öncülük ettiği başka buluşlar vardır. Eğer o buluşlarda diğer keşiflere öncülük eder ya da toplumu küresel çapta değiştiren önemli gelişmelerse ancak bu listede inovasyon olarak kendilerine yer bulabilirler.
Elbette bu listede yer alması gereken her birinden onlarca makale çıkacak inovasyonlar vardır, ancak bu yazımızdaki amaç detaylı bir incelemeden ziyade inovasyon nedir sorusunun cevabını siz değerli okurlarımıza vermekti.
