Plutella xylostella ya da diğer bilinen adıyla elmas güveler; karnabahar, lahana, brokoli ve kanola gibi bitkiler için en zararlı ve yıkıcı böceklerden bir tanesi. Böcek ilaçlarına karşı da oldukça dirençli olan bu canlı, dadandığı bitkilere oldukça büyük zararlar veriyor. Özellikle Çin’de görülen bu böcek, ülkenin en önemli mahsullerinden bir tanesi olan lahanaların yetişmesini ciddi anlamda baltalıyor.
Bir biyoteknoloji şirketi olan Oxitech’te çalışan Dr. Neil Morrison, bu böceklerle ilgili olarak “Elmas güveler, yılda 4 - 5 milyar dolara mal olan ve dünya genelinde görülen zararlı bir böcek. Birçok böcek ilacına karşı direnç geliştiren bu güvenin yok edilmesi de oldukça zor” ifadelerini kullandı.
Genetik mühendislikle üretilen elmas güveler
Oxitec, bu güvelerin ortaya çıkardığı sorunlarla başa çıkabilmek için kendi kendisini sınırlayan genetiği değiştirilmiş elmas güveler geliştirdi. Technology Networks’e konuşan Morrison, kendi kendini kısıtlayan güvelerin zararlı ve alerjenik olmadığını da dile getirdi.
Genetiği değiştirilmiş erkek güveler, çevreye salınıyor ve dişi güvelerle çiftleşiyor. Bu vesileyle kendi kendini kısıtlayan genler, yavruya geçiyor ve bu da dişi tırtılların hayatta kalma şansını azaltıyor.
Frontiers in Bioengineering and Biotechnology derisinde yayınlanan bir makalede, Oxitech güvelerinin dünyada ilk kez açık alana yayıldığını ve bu metodun hem verimli hem de zararlı böcek regülasyonunu sağlamak açısından sürdürülebilir olduğu ifade edildi.
Cornell Üniversitesi’nden Anthony Shelton ve ekibinin matematiksel modeli, elmas güvelerdeki kendi kendini kısıtlayan ırsi özelliklerin tamamlayıcı böcek ilaçları olmadan da zararlı böceklerin popülasyonunun kontrol altına alınabileceğini gösteriyor.
Kendi kendini kısıtlayan sivrisinekler
Güveler haricinde bu yöntemin uygulanabileceği başka zararlı böcekler olup olmadığı sorusuna da cevap veren Morrison, “Kendi kendini sınırlayan sivrisinekler; Brezilya, Panama ve Karayipler’de kullanılmaya başlandı. Dang, zika, chilungunya ve sarı hummanın yayılmasına sebep olan Aedes aegypti popülasyonu kontrol altına alındı” dedi.
Morrison, ayrıca Oxitec’in şu an sıtmaya karşı savaş açtığını, sıtma taşıyan iki sivrisinek türüne karşı çözüm geliştirme üzerine çalıştıklarını dile getirdi. Morrison, kendi kendini sınırlama yaklaşımının birkaç zararlı böcek türü için geliştirildiğini de ifade etti.
