91. Akademi Ödülleri’nde En İyi Film kategorisinde ödülün sahibi Viggo Mortgensen ve Mahershala Ali’nin başrollerini paylaştığı Green Book (Yeşil Rehber) oldu. Film, bir zamanlar ABD’de siyahilerin yaşadıkları zorlukları tekrar gündeme getirdi. Peki, nedir bu Yeşil Rehber?
10 sayfalık bir broşür olan “The Negro Motorist Green Book” (Zenci Sürücünün Yeşil Rehberi), ABD’de ırkçılığın yasalarla yasaklanmış olmasına rağmen insanlar arasında hâlâ yaygın olduğu dönemlerde, siyahi gezginlere hizmet veren restoran, bar ve mola yerlerinin listesiydi.
Buradan yola çıkarak ele alınan Shirley ve Lip’in hikayesini anlatan eğlenceli film, siyahilerin yaşadığı oldukça rahatsız edici sorunları tekrar gündeme getirdi.
ABD’de Irkçılık
Amerikan İç Savaşı’nın ardından (1861-1865) ülkenin güneyinde kölelik yasaklansa da, siyahileri ayrıştıran “ayrı ama eşit” kuralı yasalarla yürürlükteydi.
Siyahi bir yayıncı olan Alvin Hall, o dönemlerde siyahların, beyazların sahibi olduğu bir işletmeye girerlerse en iyi ihtimalle araçlarını tamir ettiremeyeceklerini, oda bulamayacaklarını veya yemek alamayacaklarını; en kötü ihtimalde ise yaşamlarının tehlike altına girebileceğini söylüyor.
Siyahilerin hayatlarını riske atacak durumlar sebebiyle, postacı olan Victor Hugo Green, siyahilerin endişe duymadan seyahat edebileceği yer hakkında bilgi istemeyi düşündü. Green’e göre ortaya koyduğu bu liste “Zenci gezginlerin, zorluklar ve rahatsızlıklar yaşamasını önleyecek bilgiler” barındırıyordu.
Green’in Ölümü ve Siyahiler İçin Daha Parlak Bir Gelecek
1962 yılında hayatını kaybeden Green, kitabın 1948 yılındaki baskısının önsözünde “Yakın gelecekte bu rehberin basılmasının gerekmediği bir gün gelecek. İşte o gün ırkımız, ABD'de eşit fırsatlar ve ayrıcalıklara sahip olacak” demişti.
Yayıncı Alvin Hall’a göre birçok Afro-Amerikalı hâlâ seyahat ederken, güvende olmadığını hissediyor. Hall, bu endişesini “Siyahların yoldayken hala ihtiyatlı olması önemli. Yeşil Kitap'ın basımı 1967'de dursa da, Victor Green'in kitaba koyduğu tavsiyeler bugün için hala geçerli” sözleriyle ifade ediyor.
